Clematis to przepiękne i bardzo uniwersalne pnącza o różnorodnym zastosowaniu. Powojniki dzielimy na kilka grup w zależności od budowy kwiatów, zastosowania i okresu kwitnienia. 

Grupy powojników:

• Clematis (powojniki wielkokwiatowe) i Viticella (najbardziej dekoracyjne o bardzo dużych kwiatach
• Flammula (powojniki pachnące o drobniejszych kwiatach, pnącza polecane na trejaże i pergole)
• Montana (pochodzące z podnóży Himalajów o drobnych białych i różowych kwiatach, odporne i silnie rosnące pnącza)
• Tangutica i Vitalba (kwiaty kielichowate, bardzo odporne na mrozy, znoszące suszę, silnie rosnące pnącza)
• Heracleifolia i Integrifolia (bylinowe, zastosowane jako rośliny okrywowe)

Odmiany Clematis

Clematis, czyli powojniki wielkokwiatowe i Viticella

Najbardziej popularne i pożądane w ogrodach są powojniki z grupy powojniki wielkokwiatowe. Atrakcyjność zyskały dzięki bardzo dużym kwiatom i kolorom, w jakich występują. Clematis wielkokwiatowe polskich odmian i rodzimych producentów zyskały uznanie na całym świecie. Bardzo znane i powszechnie uznane wśród ogrodników odmiany to: 

• Clematis 'Niobe' (hodowca Władysław Nol),
• Clematis 'Jan Paweł II',
• Clematis 'Błękitny Anioł',
• Clematis 'Kacper',
• Clematis 'Kardynał Wyszyński',
• Clematis 'Warszawska Nike',
• Clematis 'Generał Sikorski' (hodowca Stefan Franczak).
• Z nowszych odmian uznanego polskiego hodowcy Szczepana Marczyńskiego należy wyróżnić powojnika 'Maria Skłodowska Curie'.

Powojniki wielkokwiatowe - okres kwitnienia i przycinania

Powojniki wielkokwiatowe dzielimy na dwie grupy:

• wielkokwiatowe wcześnie kwitnące
• wielkokwiatowe późno kwitnące. 

Różnica polega na okresie kwitnienia i sposobie cięcia.

Powojniki wcześnie kwitnące 

Clematisy wcześnie kwitnące rozpoczynają kwitnienie w maju i na początku czerwca, kwiaty są duże i pojawiają się na pędach ubiegłorocznych. Powojniki nie wymagają mocnego cięcia. Słabe cięcie polega na przycinaniu wszystkich pędów na wysokości ok. 1 m -1,5 m.

Powojniki późno kwitnące 

Do grupy powojników późno kwitnących należą Clematisy rozpoczynające kwitnienie w drugiej połowie czerwca i na początku lipca. Kwiaty pojawiają się na pędach tegorocznych i wymagają mocnego cięcia. Mocne cięcie polega na przycinaniu nad drugą lub trzecią parą pąków, około 20-50 cm nad ziemią. Powojniki z grupy późno kwitnących kwitną nawet do jesieni.

Clematis Viticella - łatwa hodowla powojników

Clematisy z grupy Viticella to jedne z łatwiejszych w hodowli powojników. Charakteryzują się długim kwitnieniem od czerwca do września oraz dużą liczbą kwiatów. Kwitną na pędach tegorocznych. Powojniki wymagają silnego cięcia. Mocne cięcie polega na przycinaniu nad drugą lub trzecią parą pąków, około 20-50 cm nad ziemią.

Flammula - clematis na ogrodzenie, płoty i podpory

Clematisy z grupy Flammula rosną bardzo silnie i posiadają wąsy czepne, które z łatwością czepiają się podpór, płotów, altan i pergoli. Powojniki z grupy Flammula kwitną bardzo obficie od lipca do października. Kwiaty są pachnące i pojawiają się na jednorocznych pędach. 

Jak sadzić Clematis Flammula? 

Powojniki zaleca się sadzić przy siedziskach, oknach ze względu na długi okres kwitnienia i zapach. Powojniki dzięki kwiatom bardzo dobrze wpływają na bioróżnorodność ogrodu. Powojniki najlepiej rosną w ciepłych i słonecznych stanowiskach z umiarkowanie wilgotnym i przepuszczalnym podłożu. Wczesną wiosną powojniki należy mocno przycinać. Mocne cięcie polega na przycinaniu nad drugą lub trzecią parą pąków, około 20-50 cm nad ziemią.

Powojniki z grupy Montana - w jakiej ziemi sadzić Clematis?

Clematis z grupy Montana to jedne z najsilniej rosnących powojników pochodzących z terenów górzystych. Dorastają do kilku metrów wysokości i kwitną najczęściej w kolorze białym i różowym. Clematis Montana kwitną bardzo obficie w maju czteropłatkowymi drobnymi kwiatami. Powojniki Montana nie wymagają cięcia natomiast, preferują przepuszczalne podłoże o umiarkowanej wilgotności.

Powojniki z grupy Tangutica i Vitalba - jak kwitnie Clematis?

Clematis Tangutica i Vitalba to bardzo silnie rosnące i bardzo odporne powojniki. Powojniki są odporne na przemarzanie i znoszą okresowo suszę. Powojniki kwitną bardzo obficie od czerwca do późnej jesieni. Kwiaty posiadają kształt dzwonkowaty w kolorze żółtym. Powojniki gdy przekwitną, to wytwarzają dekoracyjne owocostany. Pnącza z grupy są polecane do ogrodów dla zwiększenia bioróżnorodności. Zimą pokryte szronem powojniki wyglądają również bardzo dekoracyjnie w ogrodzie. Powojniki przycinamy w razie potrzeb słabo na wysokości 1 m -1,5 m lub silnie 20 cm - 30 cm nad ziemią.

Powojniki z grupy Heracleifolia i Integrifolia - byliny o sztywnych pędach

Clematis Heracleifolia i Clematis Integrifolia to byliny. Nie posiadają narządów czepnych i nie pną się po podporach. Posiadają wyprostowane sztywne pędy lub pędy pokładające się na ziemi. Pędy opadające można ewentualnie oprzeć o podporę. Kwiaty powojników z grupy posiadają kielichowate fioletowe kwiaty. Powojniki bylinowe należy mocno przycinać wiosną na wysokości 20 cm - 50 cm.

Jak przycinać Clematis?

Sposoby cięcia powojników prezentowane na rysunku według producenta i znanego hodowcy Szczepana Marczyńskiego.

• sposób (1) "wcale" - nie należy ciąć powojników kwitnących na starych pędach wiosną (m.in. z grup Atragene i Montana)
• sposób (2) "słabo" - przycina się wszystkie pędy na wysokości 1 -1,5 m (między innymi powojniki z grupy Wielkokwiatowe Wcześnie Kwitnące)
• sposób (3) "mocno" - przycina się powojniki kwitnące na pędach tegorocznych np. powojniki Wielkokwiatowe Późno Kwitnące, bylinowe

Rys. według hodowcy Clematis  Sz. Marczyński

Uprawa i pielęgnacja Clematis

Rośliny Clematis dostępne w sprzedaży w naszym centrum Agro-Projekt są w pojemnikach z wykształconą bryłą korzeniową. 

Jak sadzić Clematis?

Najlepiej sadzić powojnika w odległości około 30-50 cm od muru, ściany budynku lub podpory. Przed posadzeniem zanurzamy pnącze Clematisa w wodzie na około 10 minut, a następnie sadzimy do uprzednio wykopanego dołka o wielkości około 40 cm głębokości i 40 cm szerokości. Wielkość dołka powinna być dostosowana do wielkości donicy lub bryły korzeniowej powojnika. Zawsze dołek powinien być większy od bryły sadzonek.  Otwór w ziemi dla powojnika należy wzbogacić ziemią kompostową lub rozłożonym obornikiem. Gdy gleba jest mało przepuszczalna, na dnie należy wykonać drenaż, wysypać warstwę 10 cm keramzytu, żwiru lub kamieni.

Nawożenie powojników (Clematis)

Powojniki nawozimy trzykrotnie.

• Pierwszy raz nawozimy w drugiej połowie kwietnia lub później wiosną obornikiem, lub specjalistycznym nawozem dla powojników.
• Drugie nawożenie wykonujemy w drugiej połowie czerwca.
• Trzecie nawożenie jesienne wykonujemy w pierwszej połowie września specjalistycznym nawozem jesiennym.

Katarzyna Wilczyńska
architekt krajobrazu